Advertisements

Zer da Goi Eko Haragia?

                  

Goierrin lau gara abeltzantza ekologikoan inskribaturiko baserritarrak eta gure produktuak ezagutarazi eta merkaturatzeko sortu dugu blog hau.

Anbu (Etxeberri-goikoa. Olaberria): Tlf. 620785852

Garikoitz (Mandubi-zahar. Itsaso): Tlf. 686982006

Gorka (Urteaga-Urkulegi. Itsaso): Tlf. 619689884

Joxe Jabier (San Bizente. Segura/Iruinbengoa.Idiazabal):Tlf. 652719524 

Bide batez, ekoizpen ekologikoa hedatzea eta baserritar gehiago horretara animatzea da gure helburua.  Horretarako, irekiak gaude gure baserriak erakutsi eta bixitak jasotzeko, nahiz kontsumitzaile edo beste baserritarrei.

Zergatik ekologikoa?

          

Guk behientzat erabiltzen ditugun elikagaiak, nahiz etxeko belardietan sortuak nahiz erositako zerealak edo belarkiak, ekologikoak dira, hau da, herbizida, pestizida edo ongarri kimikorik ez da erabiltzen berauek sortzeko eta, beraz, ez dago hauen hondakinik gure haragian ez inguruan. Ondorioz, geure osasuna eta ingurumena kutsatu gabe zaintzen ditugu, gugandik hasi eta kontsumitzaileengana iritsi arte.

Abereen karga (abere kopurua/hektarea zelai) askoz txikiagoa denez ekologikoan, ez daukagu simaur soberakinik, alderantziz, dugun guztia behar beharrezko dugu eredu honetan lantzen ditugun baratz, fruta sail eta belardiak ongarritzeko. Ziklo osoa betetzea da beste oinarrietako bat.

Ekologikoan zereal gutxiago jaten dute txekorrek, eta belar gehiago. Pentsu kopurua mugatua da, egunean 4 kilo gehienez (eredu intentsiboetan nahi adina ematen zaie eta 8-10 kilo jaten dute egunean). Horrela, kilo bat haragi sortzeko pentsu gutxiago behar dugu eta alde horretatik errendimendu energetikoa hobea da, eramangarritasun eta iraunkortasunaren aldetik oso garrantzitsua. Kontuan izan behar da, gainera, pentsu-osagaiak (zekaleak eta lekariak) ahalik eta gertuenetik izan ditzagun lan egiten dugula, multinazionalen menpekotasunetik urrun.

Abereen ongizateari begira, posible den guztietan gure behiak larrean ibiltzen dira eta negu garaian edo eguraldi txarragatik ikuiluan egon behar dutenean ere irteera bat izan behar dute kanpo aldera. Txekorrak gizentzen ari diren hiru hilabeteetan bakarrik egon litezke ikuiluan aske irteerarik gabe.

San Bizente (Segura) / Iruinbengoa (Idiazabal)

Segurako San Bizente eta Idiazabalgo Iruinbengoa baserrietan gaur egun lau larre-behi ditugu: hiru suitzar arrazakoak eta bat pirenaikoa. Txahalak, jaiotzen direnetik, zortzi bat hilabetez amarekin edukitzen ditugu errapetik esnea edanez, eta urte eta erdi bitartean pentsu pixka bat eta forraje on batez lagunduz, okela gozoa lortzen dugu.

      

 

Eguraldi ona bada, behiak eta txahalak  martxo edo apiril aldera larrera ateratzen ditugu azaro aldera arte. San Bizenteko eta Iruinbengoako larreetan ibiltzen dira. Neguan ukuiluan izaten ditugu.

Eta hamar urte da ardiekin ere hasi ginela. Sasi-ardi arrazakoak dira eta haragitarako ditugu. Izenak dioen bezala, basati samarrak dira; beraz, zelaia eta basoa behar dituzte gustura ibiltzeko. Arkume hazle onak dira, eta arkumeek haragi fina, samurra eta zapore ezin hobekoa, ematen dute. Otsailean umatzen hasi eta maiatza bitartean izaten dituzte arkumeak.

Urte osoan ibiltzen dira larrean zelai eta basoetan. Eguraldi oso txarra denean, elurra-edo esaterako, edota umea egin berritan barruan egoten dira, lehor, goxo eta pentsu eta forraje pixka batekin lagunduta.

Gure baserria ere dibertsifikatua da eta ganaduaz gain, intxaurrak eta hirurogei urte inguruko sagarrondoak ere baditugu, errezil-sagarrak, hain zuzen ere: sagar gozoak gordinik jateko ez ezik, erreta edo konpotan zein sagar-dultzea eginda gozatzeko.

Ekoizlea: Joxe Jabier Basurto, mug. 652719524, lizardibas@gmail.com

Etxeberri-Goikoa (Olaberria)

Etxeberri Goikoa Olaberrin kokatutako baserria da. Betidanik izan dugu esne eta haragi ekoizpena, eta 2009ko udaberritik araudi ekologikoan erregistratuta ditugu.

Momentu honetan bederatzi behi, lau bigai eta haragitarako 9 txekor dauzkagu. Gure maneiuaren ardatza larretzea da, ingurura hobetoen egokitzeaz gain, animalien osasunerako gure bizi kalitaterako eta produktuaren ezaugarrietarako egokiena delako.

 

Txekorrak gizentzerakoan, hiru hilabeterarte amaren esnearekin bakarrik elikatzen dira.

Hortik zazpi-zortzi hilabete ingurura arte amaren esneaz gain forrajea (belar berdea edo ondua, txerta-oloa…) eta zereala (garagarra, artoa, baba…) jaten hasten dira.

Azkeneko lau hilabeteak forraje eta zerealarekin elikatzen dira. Ikuiluan kanpora irteteko partzelatxoa daukate, eta barruan belarkia nahi adina izaten dute.

 

Horrez gain, gure baserri dibertsifikatua denez, ekoizpena baratza, oiloak, oilaskoak eta abarrek osatzen dute eta  modu zuzenean saltzen dugu: esnea, iogurtak, gazta, oilaskoak, barazkiak eta baita txekor haragia ere.

Ekoizlea: Aitor Aranburu (Anbu), mug.620785852, anbu2077@gmail.com

 

Mandubi-zahar (Itsaso)

    

Mandubi-Zahar baserria Mandubiko Mendatean kokatua dago, Itsason, itsas mailatik 550 metrotako altueran, bi bailaren artean, Urola ibarra iparraldera eta Oria hegoaldera dituela.

Betidanik izan da gurean behi azienda, orain dela 30 urte arte esne behiak genituen eta ordutik eta gaur arte larre-behiak.

2013ko maiatzetik araudi ekologikoan erregistratuak gaude. Momentu honetan 10 ama ditugu, zezen bat, hiru aurrerako biga eta haragitarako bost txahal. Arrazari dagokiola hainbat aldaketa burutu ditugu azken urteetan, gurera ongien adaptatzen zenaren bila; hasiera batean, arraza suitzarrekoak (brown suisse) bagenituen ere, egun daukagun azienda guztia txaroles arrazakoa da, haragi gihar-gantz erlazio txukuna ateratzeaz gain, gure parajeetara ongi baino hobeki egokitzen den arraza baita.
Aziendaren maneiua erabat da extentsiboa, ustialekuko 17 hektarea belardiak direlarik honen oinarri. Udaberri hasieratik negu hasierara, azienda osatzen duten buruak Mandubi gaineko larreetan ibiltzen dira, nahi dutenean ikuilura, babesera sartzeko aukera dutelarik.

Negu garaian ere, ahal bezain guztietan ateratzen ditugu belardietara. Baina, batzuetan, mendi aldeko ustialekua izanik gurea, eguraldiak uzten ez duenean, ikuiluan egon ohi da azienda.

Ikuiluan daudenean, abereek bi gune desberdin dauzkate, ganbelatik alde batetara gizentzeko txahalen gunea, sexuez bereiztua eta beste aldera behi eta txahal gazteen gunea. Nahikoa azalera dute gune guztiek, ekologikorako araudiak behartzen dituen parametroak sobera beteaz.
Abereek, egokitutako etzateko guneak dituzte, kubikuluetan, koltxoi gainean, lasto zein garoz goxatua eta gainontzeko estalpeko gunean, ganbela atzean, jateko eta ibiltzeko nahikoa leku.

Ganadu aziendaz gain, Mandubi-Zaharren etxerako, oiloak eta oilaskoak eta baratza ere badugu.

 

Ekoizlea: Garikoitz Aiesta Etxaniz, mug.686982006, garikoitzaiesta@gmail.com

Urteaga-Urkulegi (Itsaso)

Urteaga eta Urkulegi  baserriak Itsason kokaturik daude . Urkulegin betidanik izan ditugu larre-behiak, eta 2012ko ekainetik araudi ekologikoan erregistratuta ditugu.

Momentu honetan Urkulegiko zein Urteagako larre-sailak darabilzkigu eta sei behi dauzkagu, bost Pirenaika arrazakoak, eta bat Flekviech arrazakoa. Pirenaika arrazakoak utzi ditugu bertako arraza baita eta oso ondo egokituta baitago gure ingurunera. Flekviech arraza izatez suitzarra da, esne gehiago du Pirenaikoek baino, eta oso ondo egokitzen da gure ingurura eta produkzio ekologikora.

 Larre behiez gain barazkigintza eta frutazaintza ekologikoa ere lantzen dugu eta, udaberriaren hasieran, eguraldi ona bada baratze inguru eta sagastietara bidaltzen ditugu larrera.

Udaberritik negura bitarte, zortzi-bederatzi hilabetetan, inguruko belardietan ibiltzen dira behiak beraien txekorrekin.

Negu garaian edo eguraldi txarra denean, berriz, ikuiluan egoten dira behiak, betiere kanpora irteteko parke aukerarekin. Urkulegiko ikuiluan behiak eta txekor txikiak edukitzen ditugu.

    

Eta Urteagako ikuiluan gizentzeko txekorrak, hauek ere kanpora irteteko aukerarekin.

Bertan azpitarako garoa erabiltzen dugu, behiak etzantokia goxoagoa izan dezaten eta, era berean, simaur hobea egiten delako garoarekin nahastuta. Osagai hau gure barazkigintzarako oso garrantzitsua  dugu. Garoa, berez, etxe inguruko garosailetan biltzeko aukera dugu.

    

Ikuiluan daudenean udaberri eta udan etxeko zelaietan bildutako belarra ematen diegu.

 

 Ekoizlea: Gorka Sasieta Barrenetxea,  mug.619689884,  gorkasasieta@gmail.com